मैले ९ वर्ष लगाएर २२ औं प्रयासमा, सरकारी सेवा प्रवेशको ३५ वर्षे उमेरहद पार गर्ने लाग्दा यसै वर्ष लोकसेवाको अधिकृत परीक्षामा नाम निकालें- नेपाल बिद्युत प्राधिकरणको प्रशासकीय अधिकृत (सातौँ) तहमा । बिगत ५ महिनादेखि म बिद्युत प्राधिकरण अन्तर्गतको सबैभन्दा ठुलो जलबिद्युत केन्द्र कालीगण्डकी ‘ए’ जलबिद्युत केन्द्रको प्रशासन प्रमुखको रुपमा कार्यरत थिएँ ।
२०७८/१२/२४ गते उक्त पदबाट राजीनामा गर्दै यही बैशाख ३० गते हुने स्थानीय तहको निर्वाचनमा बनेपा नगरपालिकाको “मेयर” पदमा चुनाव लड्ने निर्णय गरेको छु ।
मैले तलब, भत्ता, इपिआर, ओभरटाइम गरि महिनामा लगभग सत्तरी हजार रुपयाँ तलबभत्ता बुझ्ने गरेको थिएँ । संचयकोष, अवकाश कोष, आवास तथा बिद्युत सुविधा गरी लगभग पच्चिस हजार बराबरको थप सुविधा पनि मैले पाउने गरेको थिएँ । मेरो जीवन एकदमै सहज तरिकाले चलिरहेको थियो । मेरो वर्तमान पनि सुनिश्चित छ र भविष्य पनि । तर म र मेरो परिवार भन्दा पनि मेरो गाउँ र नगरप्रतिको जिम्मेवारीबोधले गर्दा मैले यो अस्वाभाविक निर्णय लिएको छु ।
यो निर्णय गर्दा मलाई डर नलागेको होइन । केही डर पनि लागेको छ र केही अत्यास पनि । तर डर र अत्यासको अगाडी टिक्नु नै साहस हो । फेरी कुनै चीजले साँच्चै अत्याउंछ भने त्यो एकपटक परख्नैपर्ने चीज हो ! मेरो लागि जीवन कि त रोमाञ्चक यात्रा हो कि त केही पनि होइन । त्यसैले मैले यो साहस गरेको हुँ ।
मलाई सान्सारिक प्रतिस्पर्धामा कुद्ने कुनै रहर छैन । म यो संसारमा एउटा अस्तित्व मात्र भएर बस्न चाहान्न । म त वास्तविक अर्थमा बाँच्न चाहान्छु । मेरो गाउँ र नगर बनाउने सपनाले मलाई जीवित भएको महसुस गराउंछ । त्यसैले म मेरो सपना पछ्याउन निस्केको हुँ ।
मलाई कि त फुल बनेर फक्रिनुछ । कि त सुगन्ध छरेर सिद्दिन म तयार छु ।
यो निर्णय लिएर मैले जीवनलाई एउटा बृहद कोणबाट हेर्ने प्रयास मात्र गरेको हुं । संसारप्रतिको दृस्टीकोण जति व्यापक हुन्छ, वैयक्तिक समस्याहरु त्यति नै गौण हुन्छन् । इच्छा जति कम हुन्छ, त्यति नै ज्यादा हुन्छ इच्छाशक्ति ! त्यसैले हाम्रो प्रयास संधै व्यक्तिगत इच्छा र आवश्यकता घटाउने र समाजप्रतिको जिम्मेवारी बढाउने तर्फ केन्द्रित हुनुपर्दछ भन्ने मलाई लाग्छ । शायद त्यही गरेका हुन् भगवान राम र बुद्दले । रामले राज्य नत्यागेको भए, यो संसारमा मर्यादा भन्ने कुराको अस्तित्व कहाँ हुन्थ्यो र ? सिद्धार्थ गौतमले राजकाज नत्यागी बुद्द्त्व कसरी प्राप्त गर्ने सक्थे र ? उनीहरुले पाइसकेको ऐश्वर्य त्यागे र त युग युगान्तरसम्म संसारले उनीहरुको कृति गाइरहेछ ।
अनि चुनाब हारियो भने नि ?
सबै युद्दहरू जित्नकै लागि लड़िदैनन भन्ने म जान्दछु । केही युद्दहरु यसकारण पनि लडिन्छन् कि संसारले थाहा पाउनु जरुरी हुन्छ कि- कोही बदलावको पक्षमा एक्लै युद्दमा भिडिरहेको थियो ।
म पनि यो चुनाब नजित्न सक्छु । सोचेजति भोट नपाउन सक्छु । तर सही सोच र असल नियतको मापन कहिल्यै संख्याले हुँदैन । यसको मापन त दृढताबाट हुन्छ । म दृढ छु । यो निर्णयबाट मैले के पाउँछु वा के गुमाउँछु भन्ने बारे मलाई रत्तिभर चिन्ता छैन । म संग त केवल मेरो गाउँ र नगर बदल्ने आशा छ । भावी सन्ततिको भविष्य उज्ज्वल हुनेछ भन्ने बिश्वास छ । जबसम्म आशा हुन्छ, तबसम्म हारिंदैन भन्ने कुरा मैले बुझेको छु ।
म एउटा किसानको छोरो हु । जमीनसंग जोडिएको छु । खसे पनि जमीनमै खस्नेछु । त्यसले मलाई कुनै पीडा हुनेछैन । मेरो आवश्यकता बिहान बेलुकाको दुई छाक खाना न हो । त्यति आवश्यकता पूरा गर्न म मेरो पुर्ख्यौली बारीमा हलो चलाउँला । संघर्ष गरुँला । यो देश बदलेन भने, मेरा सन्ततिले अझै बढी दुख पाउनेनै छन् । के भो त, उनीहरुलाई दुई गाँस खान र परिश्रम गर्न सिकाउन म पनि दुखै गरुँला ।
बनेपा बदल्ने मेरो सपना
२३ वर्ष अघि म घरबाट ५ किमि टाढा बनेपा बजारमा अवस्थित स्कूल जान्थेँ । नजिकै राम्रो सामुदायिक बिद्यालय नहुनुको बाध्यता थियो त्यो । धुलाम्य बाटो हिंडेर स्कूल पुग्थेँ । बनेपा बजार र पुण्यमाता खोलाको फोहोर देखेर मेरो आँखा बिझाउँथ्यो । बसपार्कको गन्धले मलाई रिंगटा लाग्थ्यो ।
प्राचीन नगर बनेपाका प्राचीन सम्पदा चण्डेश्वरी र उग्रचण्डी (नाला भगवती) माताको संरक्षणमा गरिएको उपेक्षा देखेर म चकित पर्थेँ । त्यति महत्वपूर्ण भईकन पनि त्यी मन्दिरको गुमनामी देखेर म छक्क पर्थेँ ।
चर्कंदो द्वन्दबीच गाउँका युवाहरु गाउँघरनै रित्तिने गरी विदेशिएको देखेर म नरमाइलो मान्थेँ ।
सामुदायिक बिद्यालयहरुको दुरावस्था । राजधानीसंग जोडिएको तर स्वास्थ्यसेवामा जनताको पहुँच सहज नभएको अवस्था । नगरमा व्याप्त भ्रस्टाचार, घुससोरी, कमिसनखोरी, नातावाद, कृपावादको चर्चा गल्लीगल्लीमा सुन्दै म हुर्किँए ।
२३ वर्षपछि म बयस्क भएर फर्केको छु । तर बनेपा उस्तै छ ।
२३ वर्षपछि पनि बनेपा उस्तै छ । बनेपाको फोहोर उस्तै छ । बिहे गरेको पर्सिपल्ट आफ्नी दुलही छोडेर बिदेशिनुपर्ने युवाको कथा उस्तै छ । चाडबाडमा सन्तानलाई सम्झेर आँसु खसाल्नुपर्ने आमाबुवाको व्यथा उस्तै छ । सामुदायिक बिद्यालयहरुको दुरावस्था उस्तै छ । उपचार गर्न नसकेर/नपाएर मर्नुपर्ने जनताको बाध्यता उस्तै छ । उपेक्षित उग्रचण्डी र चण्डेश्वरी माताको चित्कार उस्तै छ । नगरपालिकाको पुरानो ढर्रा उस्तै छ । सरकारी रवैया उस्तै छ । कुशासन उस्तै छ । भ्रस्टाचार, घुससोरी, कमिसनखोरी, नातावाद, कृपावादको संस्कार अझै झ्याँगिएको छ । जनप्रतिनिधिले आफ्नो ठाउँमा बजेट पार्न पहल गर्ने बाहेक अन्य काम नदेखेपछि ब्यबस्थित र सन्तुलित पुर्वाधार विकास हुने त कुरै भएन ।
यो सब टुलुटुलु हेरेर सुविधाभोगी जीवन बिताउने सामर्थ्य ममा छैन । यही अवस्थालाई बदल्न म फर्केको हुँ ।
म बनेपालाई एउटा यस्तो नगर बनाउन चाहन्छु जसलाई आफैंले प्रत्येक दिन हेर्दा आँखा नबिझाओस् । म बनेपालाई एउटा यस्तो नगर बनाउन चाहन्छु जसलाई सम्झिंदा बनेपावासीको छाती गर्वले ढक्क फुलोस् । यही हो मेरो सपना । म मेरो यही सपना पूरा गर्न फर्केको हुँ ।
देश बदलेको हेर्ने हाम्रो सपना
हामी नेपालीलाई एउटा भ्रम छ कि- एकदिन एउटा चामात्कारिक नेता आउनेछ र हाम्रो देशलाई सम्पूर्ण दुखकस्टबाट मुक्त गर्नेछ । त्यो भ्रममा हामी नपरौं । यो देश त्यसरी कहिल्यै बदलिने छैन । यो देश कमीकमजोरी सहितका तपाईंहामी जस्तै हाडछाला भएका युवाहरु मिलेरै बदलिने छ ।
बर्षौ राजनीतिक दलको झोला बोक्ने प्रणालीबाट कुनै अलौकिक नेताको उत्पत्ति हुनै सक्दैन । भएपनि त्यस्तो नेतृत्वलाई फुल्नै नदिई निमोठिनेछ । उसलाई छिर्के हानिनेछ । लडाइनेछ । त्यसैले अब हामीले फरक कोणबाट सोच्नुपर्ने बेला आएको छ ।
हामीले हाम्रा नेताहरुलाई पटक-पटक परखीसकेका छौं । हामी पटक-पटक एउटै प्रयोग गरेर फरक नतिजाको अपेक्षा गरिरहेका छौं । जुन असम्भव छ । कसैले पनि आफ्नो औकात, हैसियत, क्षमता भन्दा माथिको काम गर्नै सक्दैन । पानीमा पौडिने माछाले रुख कहिल्यै चढ्न सक्दैन - लाख कोसिस गरेपनि । व्यक्तिगत, दलगत, स्वार्थ समूहगत लाभहानी हेर्ने नेतृत्वले समग्र देशको स्वार्थ सोच्नै सक्दैन । ‘के सही’ भन्दा पनि ‘को सही’ भन्ने झिनाझप्टीमा लागिरहने साँघुरो सोच भएका नेताले यो देश बदल्नै सक्दैन । यो कुरा हामी बुझौं ।
यो देश बदल्ने सबैभन्दा राम्रो अवसर ३० वर्ष अगाडी थियो । दोस्रो राम्रो अवसर यही वर्ष हो- २०७९ साल ।
मेरो पुस्ताका युवाहरुको लागि यो देश बदल्ने पहिलो र अन्तिम अवसर नै यही हो ।
हामी हाम्रा सन्ततिको लागि कस्तो देश छोडेर जान चाहान्छौँ ? के हामी यो संसारमा आफ्नो पाइला छोडेर जान चाहान्नौँ ? के हाम्रो जीवन त्यस्तो पदचाप छोड्न लायकको छैन ? हामी र हाम्रो भविस्य भयानक हुनु अघि नै यो देशलाई बदल्नु जरुरी छ ।
हामीले हरेक दिन गाँस, बास र कपासको चिन्ता गरेका छौं । हरेक दिन बाँच्नको लागि संघर्ष गरेका छौं । केही तयारी मर्नको लागि पनि त गरुँ । मर्ने तयारीबाटै त सुरु हुन्छ वास्तविक जीवन । यो संसारमा आफ्नो निशानी त छोड़ूँ । भावी सन्ततिको लागि बस्न लायक देश त बनाइदिउँ ।
सबै मानिस मर्छन तर सबै वास्तविक रूपमा बाँच्दैनन । आउनुस् हामी हाम्रो आफ्नो वास्तविक जीवन बाँचौ । सार्थक जीवन बाँचौ । कसैको गुलाम बनेर होइन, आफ्नै मर्जीको मालिक बनेर बाँचौ ।
जब जीवन सुबिधाजनक हुन्छ, तब त्यसबाट निस्कन गाह्रो पर्छ । सुनको पिंजडामा सब्बै कुरा प्राप्त गर्दै गर्दा हामी त्यहीँ रमाइरहेका हुन सक्छौं । तर हामी पिंजडाभित्र कैद हुन् जन्मेका होइनौं । हामी त खुल्ला आकाशमा स्वतन्त्र र निर्भिक उडान भर्न जन्मेका हौं । त्यसैले हामी सुबिधाभोगी नबनौं । सुविधाका जन्जीरहरु तोडौं । र खुल्ला आकाशमा उडौँ ।
यदी यो देश बदल्नेनै हो भने, कम्तीमा पनि आफ्नो दैनिक जीवनयापन सहज हुने र गाँस, बास र कपासको जोहो गर्न धौधौ नहुने युवाहरुले यत्ति साहस गर्नै पर्छ । यो देशमा बदलावको जग हाल्न ७५३ वटै स्थानीय तहको नेतृत्वको लागि ७५३ जना साहासी युवाहरु अगाडी आउनु जरुरी छ । युवाहरुले आफ्नो विवेक प्रयोग गर्नु जरुरी छ । र युवाहरुले परिवर्तनको पक्षमा मत दिने साहस गर्नु जरुरी छ ।
यो पटकको स्थानीय तहको चुनावमा ७५३ वटै स्थानीय तहको नेतृत्वको लागि देशैभरी स्वतन्त्र उम्मेदवारहरु उठौं । पुरानो राजनीतिक ‘सिंडीकेट’ तोडौं । बिकल्प कुर्दै नबसौं । आफैँ बिकल्प बनेर हेरौं । बिकल्प बन्न साहस गर्ने युवाहरुलाई मत दिने साहस गरौँ ।
हामीले हाम्रो राजनीतिलाई मात्रै हैन, समाजलाई पनि नयाँ बाटो लानुछ । देशमा आशा जगाउनु छ । अरुलाई सत्तोसराप गर्ने राजनीति होइन, विकासको मोडलबारे छलफल गर्ने राजनीति गर्नु छ । देशको प्रणाली बदल्नु छ । थिति बसाल्नुछ। ईतिहासले पनि देखोस, देश खत्तम भयो, बर्बाद भयो भनेर मात्र नभनी केही पागल युवाहरु बिना कुनै संगठन आफ्नो गाउँ, नगर र देश बनाउन मैदानमा उत्रेका थिए ।
त्यसको लागि आवश्यक एक मात्र योग्यता हो- इमान्दारिता । कसैले नहेरेको बेलामा पनि सही कुरा गर्न सक्नु नै इमान्दारीता हो । इमानदारीता भनेको सर्वोच्च नीति हो । इमान्दारिता “ब्रान्ड” हो । इमान्दारिताले मात्र बदलिने छ यो देश ।
हामी यो चुनाबमा पहिलो पाइला चालौं । बाटो आफैँ देखिंदै जानेछ । सही बाटो हिंडेको खण्डमा एउटा अलौकिक शक्तिले हामीलाई डोहोर्यौनेछ । यत्ति विश्वास गरौँ - जसको मति र गति सही छ, उसको रथ आज पनि श्रीकृष्ण भगवानले चलाउनुहुन्छ ।
आज त हामी सबै नालीमै छौं । तर हामीमध्ये केहीले आकाशमा झिलमिल ताराहरु देखिरहेका छौं । हामीलाई विश्वास छ - यो कालो रात सकिनेछ । घाम लाग्नेछ । उज्यालो हुनेछ । हामी डुबेको हिलोमैलो हट्नेछ । र, यो देशको दुर्दशाको अन्त्य हुनेछ ।
