 |
| शिव-लिङ्ग |
शिव-लिङ्गको कथा
अनादी कालमा हिमालयको
जंगलमा निर्वस्त्र
तान्डव नृत्य गरिरहेका देवादी देव महादेवलाई देखेर ऋषि-पत्नीहरू मुग्ध भए | (सतीदेवीले देहत्याग
गरेपश्च्यात बिरक्तिएर हिंडेका महादेवसँग ऋषिपत्नीहरू सम्मोहित भएको कुरा स्वस्थानीमा उल्लेख गरिएको छ) | ऋषिहरुको
घर गृहस्ती संकटमा पर्यो | शिवजीसँग
क्रोधित ऋषिहरुले श्राप दिए- ''तिम्रो जुन लिङ्गका कारण हाम्रा पत्नीहरु
सम्मोहित भए, उक्त लिङ्ग पतन भैजावोस !''
आफ्ना तपका बलले सर्वशक्तिमान ऋषिहरुको श्राप भगवान शंकरलाई पनि लाग्यो | लिङ्ग खस्यो | उक्त लिङ्ग एक ज्योतिर्मय स्तम्भमा परिणत भयो र संसार ढाक्न थाल्यो | सम्पूर्ण
सृस्टि नै प्रलय हुने खतरा बढ्यो | अग्निस्वरूप उक्त लिङ्गलाई नियन्त्रण गर्ने सामर्थ्य कसैमा थिएन | सम्पूर्ण देवगणहरु ब्रम्हाको स्तुति गर्न पुगे | प्रलय रोक्ने सामर्थ्य
ब्रम्हामा पनि थिएन | ब्रम्हाले
पार्वती माताको आराधना गर्न सल्लाह दिए | देवताहरुले पार्वतीको स्तुति गरेपश्च्यात एक योनीको उत्पत्ति भयो |
शिव-पार्वतीको
समागम भयो | अग्निस्वरूप शिव-लिङ्ग उक्त योनीमा लीन भएपछि सम्पूर्ण ताप विलीन भयो | र ब्रम्हाण्ड
प्रलय हुनबाट जोगियो |
पार्वतीसँग
समाहित शिवको स्वरुपलाई भगवान शंकरको सबैभन्दा 'सौम्य मुद्रा' मानिन्छ | हामीसंग
सुपरिचित शिव-लिङ्ग एक पुरुष योनीमात्र
नभई शिव-पार्वतीको समागमको प्रतिक हो | उक्त प्रतीकमा रहस्यमय
शक्ति भएको विश्वास गरिन्छ र शिव-पार्वतीको प्रतिमालाई पुज्नुभन्दा शिव-शक्ति स्वरुप शिव-लिङ्गलाई पुज्नुमा बढी पुण्य प्राप्त हुने कुराको बर्णन पुराणमा पाइन्छ |
ईसाको
तेस्रो शताब्दीसम्म शिवलिङ्गलाई प्राकृतिक स्वरुपमा प्रस्तुत गरिएको पाइएको छ | मध्ययुगपश्च्यात क्रमशः यसको स्वरुप
अमुर्तरुपमा परिबर्तित हुँदै गएको छ |(शिव-लिङ्गको उत्पत्ति तथा इतिहासबारे सामान्यजानकारी यहाँ)
अझ रोचक त के छ भने- भगवान (भग+बान) शब्द नै स्त्री-पुरुष जनेन्द्रीयको समागम हो जसमा भग (स्त्री जनेन्द्रीय) तथा बान (पुरुष जनेन्द्रीय) हो | (श्रोत: नेपाली बृहत् शब्दकोश )
(महाशिवरात्रि पर्वको सबैलाई शुभकामना !)
(महाशिवरात्रि पर्वको सबैलाई शुभकामना !)
सामग्री श्रोत:
शिव-पुराण
